Absurd w Mistrzu i Małgorzacie

Mistrz i Małgorzata to jedno z najwybitniejszych dzieł literatury rosyjskiej. Autor, Michaił Bułhakow, w swojej powieści eksploruje liczne wątki, składa hołd tradycji rosyjskiej i jednocześnie przystosowuje ją do nowoczesnego świata. Jednym z ważnych elementów utworu jest absurd, który tworzy i podkreśla klimat surrealistyczny powieści. Nie sposób nie dostrzec absurdalnych momentów w Mistrzu i Małgorzacie – od losów tytułowej bohaterki, która przechadza się po Moskwie jako czarownica, a jednocześnie jako kobieta niezwykle inteligentna i piękna, po komiczne sytuacje, w które wplątani zostają różni bohaterowie. Jednym z najlepszych przykładów absurdalnego humoru w powieści jest postać Pontiusa Piłata, który na pytanie Katechona, kto jest związany z Jezusem, odpowiada, że "tłum błazeńskich dyliżansów". Ten nonsensowny cyrk sprawia, że czytelnik nie może się powstrzymać od śmiechu. Absurd w Mistrzu i Małgorzacie jest jednak czymś więcej niż tylko humorystyczną formą wprowadzenia scen komediowych. Autor wplata go w każdej możliwej formie – od komicznej sytuacji po symboliczne zdarzenia, aby ukazać bezsensowność ludzkiego istnienia. Tak jak w przypadku postaci Wolanda, która pojawia się w Moskwie i wprowadza zamieszanie, ściąga miłość bezsensowną samym swoim istnieniem. Woland jest enigmatycznym i nieprzewidywalnym bohaterem, który zakłóca powszechne przekonania i rzuca nieco jasnego światła na ludzką naturę. Bardziej niż kiedykolwiek, Bułhakow pokazuje swoje mistrzostwo w łączeniu absurdalnych motywów z wątkami klasycznymi i historią, prowadząc czytelnika przez niestrudzone dżungle świadomości. Używając absurdalnego humoru, autor przekonuje czytelnika, że najważniejsze jest odnalezienie celu, przetrwanie i miłość, w świecie, w którym nic nie jest takie, jakim się wydaje - bo ostateczna prawda pozostaje poza naszym zasięgiem. Wnioskując, stosowanie elementu absurdu w Mistrzu i Małgorzacie pozwala autorowi na stworzenie atmosfery surrealistycznej, w której rządzi chaos i absurd. Przez to pojawienie się absurdalnych sytuacji i nonsensów, Bułhakow prowokuje do refleksji, skłaniając do zastanowienia się nad istotą ludzkiego istnienia i dobrem. Dlatego też Mistrz i Małgorzata udowadniają, że absurd jest, w tym przypadku, ważnym narzędziem literackim, którego zadaniem jest zmuszenie czytelnika do refleksji nad otaczającym nas światem.